DAS PLUSQUAMPERFEKT / MİŞLİ GEÇMİŞ ZAMAN
Almanca Miş’li geçmiş zaman da Perfekt gibi, haben veya sein yardımcı fiili ile ana fiilin Partizip Perfekt‘i yardımıyla yapılır. Perfekt ile arasındaki tek fark, Plus- quam- perfekt’te haben ve sein ‘ın Präteritum‘daki çekimlerinin kullanılmasıdır. Önce bu iki yardımcı fiilin Präteritum‘larını tekrarlayalım:
haben | sein |
ich hatte | ich war |
du hattest | du warst |
er hatte | er war |
sie hatte | sie war |
es hatte | es war |
wir hatten | wir waren |
ihr hattet | ihr wart |
sie hatten | sie waren |
Sie hatten | Sie waren |
Plusquamperfekt, haben veya sein yardımcı fiilinin Präteritum‘u ile birlikte ana fiilin Partizip Perfekt‘inin biraraya getirilmesiyle teşkil edilir. Düzenli fiillerin Partizip Perfekt‘i daha önceki bölümlerde de anlatıldığı gibi, fiilin köküne önüne ge- takısı, kökün sonuna da -t takısı eklenmesiyle yapılır. Düzensiz fiillerin Partizip Perfekt‘i ise bunların kökü olduğu gibi değiştiği için düzensiz fiiller listesine bakılarak bulunur.
Perfekt’te olduğu gibi, bir hareket veya durum değişikliği gösteren fiillerin de Plusquamperfekt’i sein yardımcı fiiliyle yapılır.
Aşağıda bazı fiillerin Plusquamperfekt çekimini örnek daha olarak vermekteyiz:
Fiil: schicken | |
Partizip’i: hat geschickt | |
ich | hatte |
du | hattest |
er | hatte |
sie | hatte |
es | hatte |
wir | hatten |
ihr | hattet |
sie | hatten |
Fiil: sehen | ||
Partizip’i: hat gesehen | ||
ich | hatte | gesehen |
du | hattest | gesehen |
er | hatte | gesehen |
sie | hatte | gesehen |
es | hatte | gesehen |
wir | hatten | gesehen |
ihr | hattet | gesehen |
sie | hatten | gesehen |
Sie | hatten | gesehen |
Fiil: gehen | ||
Partizip’i: ist gegangen | ||
ich | war | gegangen |
du | warst | gegangen |
er | war | gegangen |
sie | war | gegangen |
es | war | gegangen |
wir | waren | gegangen |
ihr | wart | gegangen |
sie | waren | gegangen |
Sie | waren | gegangen |
Fiil: bleiben | ||
Partizip’i: ist geblieben | ||
ich | war | geblieben |
du | warst | geblieben |
er | war | geblieben |
sie | war | geblieben |
es | war | geblieben |
wir | waren | geblieben |
ihr | wart | geblieben |
sie | waren | geblieben |
Sie | waren | geblieben |
Görüldüğü gibi, Plusquamperfekt’in çekimi ve meydana getirilişi geniş ölçüde Perfekt’e benzemektedir. Aradaki tek fark haben ve sein yardımcı fiillerinin Plusquamperfekt’te di’li geçmiş zamanda bulunmasıdır.
Cümle içinde kullanılışı
Plusquamperfekt’in cümle içinde kullanılışı da aynen Perfekt’te olduğu gibidir. haben veya sein yardımcı fiilleri özneye göre çekimlenerek özneden sonraki ikinci yerde bulunur. Partizip Perfekt ise cümlenin en sonunda yer alır.
Wir hatten den Wagen auf die Straße geschoben. | Arabayı caddeye itmiştik. |
Die Mutter hatte die ganze Nacht am Bett des Kindes gewacht | Anne bütün gece çocuğun yatağının başında nöbet tutmuştu |
Ich war nach Berlin gefahren. | Berlin’e gitmiştim |
Wir waren zu Hause geblieben. | Evde kalmıştık. |
Die Vögel waren in großer Kälte erfroren | Kuşlar büyük soğukta donmuştu |
Der Arzt hatte die Wunde schnell geheilt. | Doktor yarayı çabuk tedavi etmişti |
Der Onkel hatte uns ein Paket geshickt. | Amca bize bir paket göndermişti |
Herr Burg hatte mir keinen Brief geschrieben. | Bay Burg bana hiçbir mektup yazmamıştı |
Die Schüler hatten die Hausaufgaben nicht gemacht | Öğrenciler ev ödevlerini yapmamışlardı |
Ali hatte sein Gehalt erhalten | Ali maaşını almıştı |
Plusquamperfekt ile yapılan cümleleri şöyle bir kalıpta toplayabiliriz.
Plusquamperfekt ile yapılan cümleler
Özne | haben / sein | Diğer öğeler | Partizip Perfekt |
1. Peter | hatte | mir seine Katze | geschnekt |
2. Die Gäste | waren | nicht | gekommen |
3. Ich | hatte | tagelang für die Prüfung | gearbeitet |
4. Die Kinder | hatten | den ganzen Tag im Garten | gespielt |
5. Herr Müller | war | von Baum | gestürzt |
6. Die Milch | war | in der Hitze | verdorben |
Örnek cümlelerin Türkçeleri |
1. Peter bana kedisini hediye etmişti. |
2. Misafirler gelmemişti. |
3. Günlerce sınav için çalışmıştım. |
4. Çocuklar bütün gün bahçede oynamışlardı. |
5. Bay Müller ağaçtan düşmüştü. |
6. Süt sıcakta bozulmuştu. |
Soru cümleleri:
Plusquamperfekt ile yapılan cümleler de Perfekt’teki cümleler gibi haben veya sein yardımcı fiilini cümlenin en başına almak suretiyle soru haline getirilir. Partizip Perfekt yeri değişmeden cümlenin en sonunda kalır: Diğer öğelerinde yerlerinde bir değişiklik olmaz
Olumlu cümle | Soru Cümlesi |
Der Lehrer hatte viele Bücher gebracht. | Hatte der Lehrer viele Bücher gebracht? |
Öğretmen birçok kitap getirmişti. | Öğretmen birçok kitap getirmiş miydi? |
Du hattest einige CD’s gekauft | Hattest du einige CD’s gekauft? |
Birkaç cd satın almıştın. | Birkaç cd satın almış mıydın? |
Der Professor hatte zwei Bücher geschrieben. | Hatte der Professor zwei Bücher geschrieben? |
Profesör iki kitap yazmıştı. | Profesör iki kitap mı yazmıştı ? |
Ihr hattet euer Urlaub in Zypern verbracht. | Hattet ihr euer Urlaub in Zypern verbracht? |
Tatilinizi Kıbrıs’ta geçirmiştiniz. | Tatilinizi Kıbrıs’ta mı geçirmiştiniz? |
Viele Passagiere hatten das Schiff verlassen | Hatten viele Passagiere das Schiff verlassen? |
Birçok yolcu gemiyi terk etmişti. | Birçok yolcu gemiyi terk etmiş miydi? |
Lena hatte diesen Film noch nicht gesehen | Hatte Lena diesen Film noch nicht gesehen? |
Lena bu filmi daha görmemişti. | Lena bu filmi daha görmemiş miydi? |
Plusquamperfekt ile yapılan soru cümlelerini aşağıdaki cümle kalıbıyla özetlemek mümkündür.
Plusquamperfekt ile yapılan soru cümleleri
haben / sein | Özne | Diğer öğeler | Partizip Perfekt |
1. Hatten | Sie | im Garten niemanden | gesehen? |
2. Hatte | der Mann | die Polizei | gerufen? |
3. War | Frau Maier | zu ihrer Einladung | gekommen? |
4. Hattest | du | mit dem Chef | gesprochen? |
5. War | dein Freund | nach Ankara | gefahren? |
6. Hatte | euer Sohn | sein Fahrrad | gefunden? |
Örnek cümlelerin Türkçeleri |
1. Bahçede kimseyi görmemiş miydiniz? |
2. Adam polis çağırmış mıydı? |
3. Bayan Maier davetinize gelmiş miydi? |
4. Şefle konuşmuş muydun? |
5. Arkadaşın Ankara’ya gitmiş miydi? |
6. Oğlunuz bisikleti bulmuş muydu? |
Plusquamperfekt’in kullanıldığı yerler:
Plusquamperfekt, Almancadaki diğer zamanların aksine kullanıldığı yerler açısından çok çeşitlilik göstermez ve sadece Miş’li geçmiş zaman görevini yapar. Plusquamperfekt, bu göreviyle geçmişte tamamlanmış, bitmiş bir eylemi geçmişte kalan bir tarih, zaman itibarıyla tespit eder. Örneğin Perfekt’te ise geçmişte tamamlanan bir eylem içinde bulunulan zamana göre tarif edilmekte ve için de bulunulan zamana kadar uzayabilmekteydi.
Plusquamperfekt çoğunlukla Perfekt gibi bir hikaye veya benzeri metnin başlangıcı anlatmak için kullanılır.
Önceki sayfalarda verdiğimiz tüm örnekler Plusquamperfekt’in bu görevini yeteri kadar belirtmektedir. Aşağıda bazı örneklerle Miş’li geçmiş zaman konusunu kapatmaktayız:
In zwei Tagen hatten wir das Haus renoviert. | İki gün içinde evi tamir etmiştik |
Der Vermieter hatte die Wohnung schnell vermietet. | Ev sahibi konutu hemen kiraya vermişti. |
Der Direktor hatte sich sehr geärgert. | Müdür çok kızmıştı |