jeder, jedermann (Herkes)
Bu zamir, bir grup veya bir topluluğu bütün olarak kapsamakla birlikte ifade ettiği anlamda “her bir kişi” gibi kişiye, tek bir parçaya yönelik bir anlamı vardır. Jeder ve jedermann zamirinin aksi keiner veya niemand zamirleridir.
Jeder zamiri, tek başına kullanılabilir ve ismin çeşitli hallerinde bulunabilir.
| # | # |
|---|---|
| Yalın Hal | jeder |
| -i Hali | jeden |
| -e Hali | jedem |
| -in Hali | jedes |
Jeder genellikle tekil halde kullanılır. “Herkes” anlamına gelen jedermann, jedweder veya jedlicher zamirleri ise artık ender rastlanan ve daha çok eski edebi eserlerde yer alan kelimelerdir.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|---|
| In dieser Stadt kennt mich jeder. | Bu şehirde herkes beni tanıyor. |
| Jeder bekommt dieses Jahr Urlaubsgeld. | Bu sene herkes izin parası alıyor. |
| Jeder muss seinen Tisch sauber machen | Herkes masasını temizlemek zorunda |
| Jeder von uns ist schuldig | Bizim hepimiz suçluyuz |
| Jeder kann hier gut Deutsch sprechen | Burada herkes iyi Almanca konuşabiliyor |
| Der Lehrer wird jeden prüfen | Öğretmen herkesi imtihan edecek |
| Er kennt jeden in diesem Viertel | Bu mahallede herkesi tanıyor |
| Jedem wird ein Stock gegeben | Herkese bir sopa verilecek |
| Ich schenke jedem ein Buch | Herkese bir kitap hediye ediyorum |
| Er lacht jedem ins Gesicht | Herkesin yüzüne güler |
Yukarıdaki örnek cümlelerde “herkes” yerine “her bir” kullanmak da mümkündür.
Jeder zamiri, isimlerin önünde de bulunabilir ve dieser, diese, dieses gibi ismin tanımlığına uygun takıları jed- kökünün sonuna alarak jeder, jede, jedes şeklinde kullanılır.
jeder Schüler
her öğrenci
jede Blume
her çiçek
jedes Kind
her çocuk
alle Kinder
bütün çocuklar
Jeder‘i çoğul olarak bu şekliyle kullanmak mümkün değildir. Bunun yerine “bütün” anlamına gelen alle sözcüğü alınır.
Jeder, jede, jedes zamirlerinin ismin diğer hallerindeki çekimi aynen dieser, diese, dieses gibidir.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|---|
| Jeder Schüler wird diese Wörter gut lernen. | Her öğrenci bu sözcükleri iyi öğrenecektir. |
| Jedes Fenster muss gut gereinigt werden. | Her pencere iyi temizlenmelidir. |
| Der Bus hält an jeder Haltestelle. | Otobüs her durakta duruyor. |
| Du darfst mit jedem Freund ins Kino gehen. | Her arkadaşla sinemaya gidebilirsin. |
| Jedes Produkt wird sorgfältig geprüft. | Her ürün özenle kontrol ediliyor. |
| Schließ bitte jede Tür! | Lütfen her kapıyı kapat! |
| Du kannst jedem armen Mann nicht helfen. | Her fakir adama yardım edemezsin. |
| Jedem Arzt kann man vertrauen. | Her doktora güvenilebilir. |