Partizip Perfekt / Geçmiş Zaman Ortacı
“Geçmiş zaman ortacı” olarak adlandırılan Partizip Perfekt, genel olarak Perfekt, Plusquamperfekt ve Futur II zamanlarının teşkil edilmesinde kullanılır.
Bu üç zamanı doğru uygulayabilmek için Partizip Perfekt‘i iyi bilmek gerekir. Partizip Perfekt, kısaca 2. Partizip olarak da adlandırılır.
Düzenli fiillerin Partizip Perfekt‘i çok kolay teşkil edilir. Bu ortacı yaparken şu şemaya göre hareket edilir.
Bu şemaya göre, örnek olarak bazı düzenli fiillerin Partizip Perfekt‘lerini meydana getirelim
| Fiil | (ge-) + Fiil kökü + (-t) | Partizip Perfekt’i |
|---|---|---|
| suchen | ge- such -t = | gesucht |
| kauf | ge- kauf -t = | gekauft |
| zeigen | ge- zeig -t = | gezeigt |
| schicken | ge- schick -t = | geschickt |
| gekocht | ge- koch -t = | kochen |
| lernen | ge- lern -t = | lernt |
| lieben | ge- lieb -t = | geliebt |
| fragen | ge- frag -t = | gefragt |
| hören | ge- hör -t = | gehört |
Köklerinin sonu m, n, t ve d harfleriyle biten fiillerin Partizip Perfekt‘i yapılırken Präsens ve Präteritum takılarında olduğu gibi, sona eklenen ve -t ile kök arasına bir e harfi gelir.
| Fiil | (ge-) + Fiil kökü + (-et) | Partizip Perfekt’i |
|---|---|---|
| arbeiten | ge- arbeit -et = | gearbeitet |
| gründen | ge- gründ -et = | gegründet |
| reden | ge- red -et = | geredet |
| retten | ge- rett -et = | gerettet |
| atmen | ge- atm -et = | geatmet |
| widmen | ge- widm -et = | gewidmet |
| rechnen | ge- rechn -et = | gerechnet |
Düzensiz fiillerin Partizip Perfekt‘i ise belirli bir kurala göre yapılmaz. Düzensiz fiillerin Partizip Perfekt‘leri önünde de gelen ge- takısı bulunmakla birlikte bunların kökünde değişik olduğu için geri kalan kısmı için bir kural uygulamak mümkün değildir.
Partizip Perfekt teşkilinde yukarıdaki kurala uymayan ve ayrıcalık gösteren küçük bir grup fiil vardır. Ayrıcalık gösteren bu fiillerin ortak özellikleri şöyledir.
* İlk hecelerinde vurgulama olmayan fiiller:
Bunların en tipik örneği sonu -ieren ile biten fiillerdir. Bu ayrıcalık gösteren kuralı, “bütün sonu -ieren ile biten fiilerin başlarına Partizip Perfekt‘te ge- takısı almaz” şeklinde ifade etmek de mümkündür.
Fiil / Partizip Perfekti
studieren (okumak) / studiert
rasieren (tıraş etmek) / rasiert
massieren (masaj yapmak) / massiert
radieren (silmek) / radiert
probieren (denemek) / probiert
* Yine ilk hecelerinde vurgulama olmayan ve önlerine be-, ent, zer-, ver-, er-, ge-, takıları almış bulunan bütün fiiler de Partizip Perfekt‘te önlerine ge- takısı almaz
Fiil / Partizip Perfekti
zerstören (tahrip etmek) / zerstört
begegnen (karşılaşmak) / begegnet
verletzen (yaralamak) / verletz
entdecken (keşfetmek) / entdeck
gehören (ait olmak) / gehört
ersticken (boğulmak) / erstickt
* Yine ilk heceleri vurgusuzs olan ayrılmaz fiiler de ge- takısı olmaksızın Partizip Perfekt teşkil eder:
Fiil / Partizip Perfekt’i
wiederholen (tekrarlamak) / wiederholt
überreichen (sunmak) / überreicht
überraschen (süpriz yapmak) / überrascht
vollenden (bitirmek) / vollendet
Bu hususta birleşik fiiller ve ayrılmayan fiiller konularınıda inceleyiniz.