Almanca Hal bildiren yan cümleler
Bu gruptaki yan cümleler iki bölüme ayrılır.
1. Nebensätze des Vergleichs – Kıyaslama yapan yan cümleler
2. Nebensätze der Folge – Sonuç bildiren yan cümleler
Kıyaslama yapan yan cümleler, iki eylem, olgu arasındaki bir kıyas imkanı sağlarlar.
Bunları meydana getirmek için
so …. wie
als
je …. desto
bağlaçları kullanılır.
So … wie bağlaçları eşitlik ifade eder. Şimdiye kadarki yan cümlelerin aksine wie yan cümleyi, so da ana cümleyi başlatır.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|---|
| Ich mache alles so, wie du mir es beschrieben hast. | Herşeyi bana tarif ettiğin gibi yapıyorum. |
| Peter schreibt den Brief so, wie es sein Vater haben will. | Peter mektubu babasının istediği şekilde yazıyor. |
| Die Maschine arbeitet so, wie wir sie programmiert haben. | Makine programladığımız şekilde çalışıyor. |
Als bir eşitsizlik veya farklı olmayı ifade eder.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|---|
| Sein Sohn war klüger, als ich dachte. | Oğlu sandığımdan da akıllıydı. |
| Die Reise war billiger, als ich erwartet hatte. | Seyahat umduğumdan da ucuzdu. |
| Der Dieb läuft schneller, als ich vermutet habe. | Hırsız tahmin ettiğimden de hızlı koşuyor. |
Je …. desto bağlaçları ise ana ve yan cümlelerin başına gelerek olgunun birbirleriyle kıyaslanmasını sağlarlar.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|---|
| Je schwerer die Arbeit ist, desto höher wird der Lohn. | İş ne kadar zorsa ücret de o kadar yüksek oluyor. |
| Je fleißiger der Sohn ist, desto mehr freut sich der Vater. | Oğul ne kadar çalışkansa baba da o kadar seviniyor. |
| Je teurer die Waren sind, desto besser ist deren Qualität. | Mallar ne kadar pahalıysa kaliteleri de o kadar iyidir. |
| Je kleiner die Wohnung ist, desto billiger ist die Miete. | Ev ne kadar küçükse kira da o kadar ucuzdur. |
Je …. desto ile yapılan cümleler de bu bağlaçlardan sonra daima derecelendirilmiş bir sıfat yer alır. Bu sıfatın bulunması nedeniyle desto ile başlayan yan cümlede fiilin yeri de diğer yan cümlelere kıyasla değişiktir.
Hal bildiren yan cümlelerin ikinci grubunu teşkil eden sonuç bildiren yan cümleler Almancada konsekutive Nebensätze olarak da adlandırılır.
Bu yan cümleler ana cümleye eklenen so sözcüğü ile yan cümleyi başlatan dass bağlacı ile yapılır. Veya ana cümleye zu sözcüğünü ekleyip yan cümleyi als dass ile başlatmak mümkündür.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|---|
| Er spricht so schlecht, dass wir ihn nicht verstehen können.[/responsivevoice] | O o kadar kötü konuşuyor ki onu anlayamıyoruz. |
| Der Vogel war so klein, dass ich ihn nicht gemerkt habe. | Kuş o kadar küçüktü ki onu farketmedim. |
| Der Schüler ist so müde, dass er in der Klasse einschläft. | Öğrenci o kadar yorgun ki sınıfta uyuyakalıyor. |
| Er liebt seine Frau so sehr, dass er sie nie betrügen kann. | O karısını o kadar çok seviyor ki onu hiçbir zaman aldatamaz. |
zu … als dass bağlaçları ile yapılan yan cümlelerin yapıları benzer olmakla birlikte anlamları değişiktir.
| ALMANCA | TÜRKÇE |
|---|
Als dass ile yapılan cümlelerde genel olarak Konjunktiv kullanılır. Çünkü bu bağlaçla başlayan yan cümleler genellikle olmayacak, gerçekleşmeyecek hayali bir olguyu dile getirir.