Das Perfekt / Unregelmäßige Verben

Düzensiz Fiillerin Di’li Geçmiş Zamanı

Düzensiz fiillerin Perfekt‘lerinin teşkili geçmiş zaman ortacı olarak adlandırdığımız Partizip Perfekt yapısı dışında aynen düzenli fiiller gibidir. Bu nedenle düzensiz fiillerin Perfekt‘ini çalışmadan önce düzenli fiillerin Perfekt halleri için verdiğimiz bilgileri bir kere daha tekrarlayınız.

1. Temel kural:

Düzenli ve düzensiz bütün fiillerin Perfekt‘i haben veya sein yardımcı fiilleri kullanılarak yapılır. Bu iki yardımcı fiilin bu görevde kullanıldıklarında tek başlarına bir anlamı yoktur. Sadece Perfekt‘in teşkiline “yardımcı” olur.

Perfekt teşkil edilirken bu iki yardımcı fiilin şimdiki zamanda şahıslara göre çekimlenmiş şekilleri kullanılır. İki yardımcı fiil de bu çekimde ayrıcalık gösterdiği için çekimlerini iyi bilmek gerekir.

Haben veya sein yardımcı fiillerinden hangisinin kullanılacağı fiilin anlamına bağlıdır. Genel olarak bir hareket, bir hal değişikliği gösteren fiillerin Perfekt‘i haben yerine sein yardımcı fiiliyle yapılır. Ancak haben veya sein yardımcı fiilinin hangisinin kullanılacağını tespit etmek düzensiz fiillerde çok daha kolaydır. Düzensiz fiiller listemizde, 3. Stammform olarak adlandırılan Partizip Perfekt‘lerin önünde hat veya ist şeklinde bu iki fiilin 3. tekil şahısları verilerek fiilin haben veya sein yardımcı fiillerinden hangisiyle birlikte kullanıldığı gösterilmiştir. Partizip Perfekt‘leri öğrenirken bunları da birlikte öğrenmek ve tereddüt halinde bu listeye bakmak gerekir.

2. Temel kural:

Perfekt‘in haben veya sein yardımcı fiillerinden sonra temel öğesini meydana getiren geçmiş zaman ortacı olarak adlandırdığımız Partizip Perfekt, düzenli fiillerde fiilin kökünün başına ge- takısı ve sonuna da -t takısı eklenerek yapılır. Bunun bazı istisnaları vardır.

3. Stammform / 3. temel biçim olarak adlandırılan Partizip Perfekt, düzensiz fiiller listesinden bulunur ve fiilin diğer şekilleriyle birlikte ezberlenerek öğrenilir.

Düzensiz fiillerin Partizip Perfekt‘i için de düzenli fiillerdeki genel kural geçerlidir.

Partizip Perfekt, ge- takısı ile başlar. Ancak düzenli fiillerin aksine -t takısı yerine -en takısı ile biter. Partizip Perfekt içindeki düzensiz fiilin kökü de kesin bir kurala tabi olmaksızın fiilden file ayrıcalık gösteren bir şekilde değişir.

Düzensiz fiillerden aşağıda seçtiğimiz örneklerin çekimlerini inceleyiniz.

Aynen düzenli fiillerde olduğu gibi, haben yardımcı fiili şahıslara göre çekimlenmekte, ana fiil ise Partizip Perfekt‘iye çekimde basit kalarak yer almaktadır: Partizip Perfekt ise, düzensiz fiiller listesinden 3. Stammform sütununa bakılarak bulunmaktadır.

Gehen fiili Partizip‘i sein yardımcı fiiliyle kullanılan bir örnektir. Görüldüğü gibi sein‘in şahıslara göre çekimlenmiş şekli çekimde yer almakta, Partizip yine de değişmeden aynı kalmaktadır.

Perfekt‘in cümle içinde kullanılışı ve Türkçe’deki karşılıklarını ileriki sayfalarda Almancada tüm zamanları genel olarak topluca bir kere daha ele alırken ayrıntılı bir biçimde inceleyeceğiz.