Almanca Di’li Geçmiş Zaman (DAS PERFEKT)

DAS PERFEKT / REGELMÄSSIGE VERBEN
Düzenli fiilerin Di’li Geçmiş Zamanı

Perfekt de Präteritum gibi genel olarak miş’li geçmiş zaman dışında kalan tüm geçmiş zamanları ifade eder. Ancak biz burada Perfekt genelde di’li geçmiş zaman olarak Türkçeye çevrildiğinden bu zamanı böyle adlandıracağız. Perfekt, Türkçede [perfekt] şeklinde okunur.

Perfekt şimdiye kadar gördüğümüz iki zamanın aksine fiilin köküne takı eklenerek meydana getirilmez. Perfekt, haben veya sein yardımcı fiili ve geçmiş zamanı teşkil edecek fiilin Türkçeye “geçmiş zaman ortacı” olarak çevrilen Partizip Perfekt şekli kullanılarak yapılır. İki parçadan meydana gelen bir zaman olduğu için Perfekt, “birleşik zamanlar”dan biri olarak tanımlanır.

Düzenli fiillerin Perfekt‘ini incelemeden önce bu zamanın bir parçasını meydana getiren Partizip denen “geçmiş zaman ortacını” öğrenmemiz gerekir.

Das Partizip / Ortaç
Almancada biri Perfekt‘in teşkilinde kullanılan; diğeri ise başka görevlerde bulunan iki ayrı ortaç vardır:

1. Partizip Präsens [partitsi:p prezens]
   (Şimdiki zaman ortacı)
2. Partizip Perfekt [partitsi:p perfekt]
   (Geçmiş zaman ortacı)

Bildung des Perfekts / Di’li Geçmiş Zamanının Yapılışı

“Di’li geçmiş zaman” olarak adlandırdığımız Perfekt zamanı öğrendiğimiz ilk iki zamanda (Präsens ve Präteritum) olduğu gibi fiilin köküne bazı takılar eklenerek yapılmaz. Perfekt, haben yardımcı fiili ve yukarıda gördüğümüz Partizip Perfekt yardımıyla meydana getirilir. Ayrıcalık gösteren az miktarda bir fiil grubunun Perfekt‘i ise haben yardımcı fiil yerine sein yardımcı fiil ve yine Partizip Perfekt kullanılarak yapılır.

Perfekt’in yapılmasında temel görevi üstlenen haben veya sein fiillerinin Präsens – şimdiki zaman çekimleri kullanılır. Bu nedenle Perfekt‘in yapısını kesin incelemeden önce bu iki yardımcı fiilin şimdiki zamandaki çekimlerini kısaca hatırlatalım. Bildiğiniz gibi, haben ve sein fiilleri yardımcı fiil olarak kullanıldıklarında bir anlam taşımamakta ve sadece başka bir zaman veya dilbilgisi yapısının meydana getirilmesine hizmet etmekteydiler. Bu nedenle aşağıdaki hatırlatmada iki fiilin çekimlerinin Türkçelerini vermek mümkün değildir.

Perfekt yapılırken haben veya sein fiilinin şahıslara göre çekimlenmiş şekli önce gelir ve bunu Partizip Perfekt izler:

İlerideki bölümde göreceğimiz düzensiz fiiller de aynı kalıba göre Perfekt yapılır. Sadece düzensiz fiiller Partizip Perfekt’lerinin teşkilinde ayrıcalıklar vardır. Ancak genel Perfekt kuralı onlar için de aynıdır.
Bazı başka fiillerin de Perfekt’ini bu yapının daha iyi anlaşılması için örnek olarak çekimleyelim:

Tüm örneklerde görüldüğü gibi, Perfekt’te değişiklik haben yardımcı fiilinde olmakta ve bu fiil şahıslara göre çekimlenerek değişmektedir. Partizip Perfekt ise tüm şahıslar için değişmeden sabit kalmaktadır.

Almancada fiilerin çok büyük bir bölümü Haben yardımcı fiiliyle Perfekt yapılır.
Sadece ayrıcalık gösteren küçük bir grup düzenli ve düzensiz fiil sein yardımcı fiiliyle Perfekt haline getirilir.

Görüldüğü gibi, Perfekt‘i sein yardımcı fiiliyle yapılan fiillerde de genel yapıda bir ayrıcalık yoktur. Sadece yardımcı fiil olarak sein’in şahıslara göre çekimlenmiş şekli yer almaktadır.

Perfekt örnek cümleler